Tiểu chủng viện Phước Lâm. Ngày 1 tháng 8 năm 1969. Chủng sinh tựu trường. Sau ba tháng hè vui vẻ với gia đình, hôm nay các chú trở về chủng viện với tâm trạng vui buồn lẫn lộn. Vui vì gặp lại bạn bè. Buồn vì sắp “vô chuồng” với bao luật lệ khắt khe, chẳng khác gì đi tù. Đáng chú ý nhất là luật “cấm ăn ngoại bữa”. Ý nghĩa của luật này là không được ăn gì ngoài bữa cơm. Nói nôm na là cấm ăn vặt.
Mình còn nhớ hương vị thơm ngon, ngọt dịu của chiếc kẹo dừa (vỏ bên trong mỏng, trong suốt, ăn được), bán tại nhà ông Chín Cụt ở đầu ngõ vào nhà thờ Phước Lâm. Chú nào chú nấy
tranh thủ mua một gói, ăn cho đã, còn dư bao nhiêu giấu trong va-li ăn dần. Còn ai đạo đức, tuân thủ qui luật chủng viện thì đem vào nhà cơm, mỗi bữa bóc ăn một cái, nhớ chia cho anh em, kẻo mang tiếng ăn độc.
Trên nóc nhà bếp, bên cạnh phòng ngủ và nhà tắm, người ta hay phơi cơm cháy để dành nấu cám heo. Ban đêm, vài đứa liều mạng leo lên ăn trộm, kẹp cơm cháy với ruốc sả của thủ môn Nguyễn Thành Nam. Có lần mình được chúng bố thí cho một miếng to bằng đầu ngón tay. Mùi thơm, dòn của cơm cháy. Mùi ruốc sả cay cay là lạ. Ôi ngon làm sao! Nguyễn Thành Nam là con trai duy nhất trong nhà. Hắn lại có tới năm bà chị. Lần nào vô chủng viện, cậu ấm cũng được cả năm bà chị rước đi, dù xanh dù đỏ che trước che sau, đem theo đủ loại của ngon vật lạ. Một phần hắn để nơi phòng ăn. Một phần giấu trong va-li khoá kỹ. Đêm về, moi ra ăn dần như loài chuột ăn đêm. Đứa nào trông thấy, hắn liền bẹo cho một tẹo như thầm bảo: “Im cái mồm đi!”
Chủng viện Phước Lâm nằm cách biển một cây số. Chiều chiều, các chú đi bộ ra biển tắm hoặc đá banh. Con đường mòn băng qua rẫy trồng khoai lang. Giờ này bụng đã lỏng, có cái gì bỏ bụng thì còn gì bằng. Các chú phát hiện một món ngon ngay dưới chân mình: dế đỏ (củ khoai lang màu đỏ). Thế là phong trào “bắt dế đỏ” lan ra cả chủng viện. Nhiều chú luyện tay nghề thật thành thạo. Động tác bắt dế thuần thục và lanh lẹ. Trong vòng tích tắc, “con dế” đã nằm gọn trong túi quần hay chui tọt vào mồm. Giám luật có ngàn mắt ngàn tay như Đức Phật chưa chắc đã bắt được.
Mới đây, trong dịp CCSXL vào chúc tết cha giáo Nguyễn Việt Tiến, ngài kể: “Hồi ấy các chú cũng quỉ quái lắm. Tên đi đầu ngó thấy “con dế đỏ” nhú đầu ra. Nó biết thày Tiến đang đi sau nên chỉ đá vào đầu con dế một cú. Con dế thò hẳn đầu ra ngó thiên hạ.Thằng đi sau bồi cho cú nữa. Con dế trồi nửa người ra. Tới thằng thứ ba thì con dế lộ nguyên cả người, chỉ còn cái chân nằm lại. Thằng cuối cùng ngó trước ngó sau,lượm dế bỏ túi. Xuống biển tắm, chúng chia nhau đồng đều, mỗi đứa cắn một miếng. Tớ biết hết nhưng lờ đi”.Bây giờ khoai Đà lạt nướng thơm ngon, bóc vỏ đưa hầu tận miệng chưa buồn ăn. Còn hồi đó đói, thèm ăn đủ thứ, nên ăn khoai sống vẫn thấy ngon ngọt hơn sơn hào hải vị.
Bãi biển Phước Lâm (Hình: Trần Quốc Việt)